ภาษาไทย
ภาษาอังกฤษ
ศาสนาจารย์ ดร.ดาเนียล แมคกิลวารี
(Rev. Dr. Daniel McGilvary D.D.)
ค.ศ. 1858 - 1911
(พ.ศ. 2401 - 2454)
ศาสนาจารย์ ดร.ดาเนียล แมคกิลวารี เป็นมิชชันนารี คณะอเมริกันเพรสไบทีเรียน ท่านเริ่มงานพันธกิจครั้งแรกที่สยาม ท่านสมรสกับนางสาวโซเฟีย รอยซ บรัดเลย์ บุตรสาวของศาสนาจารย์ นายแพทย์บรัดเลย์ ในปี ค.ศ.1861 ท่านและครอบครัวย้ายไปทำพันธกิจที่เพชรบุรี ด้วยการสนับสนุนช่วยเหลือของศาสนาจารย์ นายแพทย์บรัดเลย์ ทำให้ท่านได้รู้จักกับพระเจ้ากาวิโลรสสุริยวงษ์ เจ้าหลวงเชียงใหม่ องค์ที่ 6
ในปี ค.ศ.1867 ท่านและครอบครัวได้ย้ายขึ้นไปทำพันธกิจที่นครเชียงใหม่ ศูนย์กลางทางเศรษฐกิจ การเมือง การปกครองของอาณาจักรล้านนา แม้ว่าท่านไม่ใช่นายแพทย์แต่เมื่อท่านพบชาวบ้านที่เจ็บป่วยด้วยโรคภัยไข้เจ็บ โดยเฉพาะอย่างยิ่งไข้มาลาเรีย หรือไข้จับสั่น แล้วเข้าใจผิดว่านั่นคือการกระทำของผี ถูกผีเข้า (เป็นไข้ หนาวสั่นเป็นเวลา มีอาการเพ้อเพราะฤทธิ์ไข้) ท่านได้ให้ยาคิวนินแก่ชาวบ้านเพื่อรักษาไข้มาลาเรีย จนเป็นที่รู้จักและเรียกขานของชาวบ้านว่า “ยาขาว” ซึ่งได้ผลดี และรวดเร็วกว่าการรักษาพยาบาลตามแบบพื้นบ้านที่เป็นการใช้สมุนไพรหลายชนิดมาต้มดื่ม (รสชาติไม่น่าดื่ม ใช้เวลาเป็นเดือน แต่ไม่ได้ผล) ผลของการรักษาด้วยยาคิวนินในไม่ช้ายาคิวนินสองสามขวดที่ท่านนำมาเพื่อครอบครัวของท่านก็หมดไป ท่านพบชาวบ้านเป็นคอพอก ( goiter ) กันมากเพราะขาดไอโอดีน(ขาดเกลือสมุทร) และหมอพื้นบ้านไม่สามารถรักษาได้ ศาสนาจารย์ ดร.แมคกิลวารี พบว่าครีมที่ทำจากโปรแตสเซี่ยมไอโอไดจะช่วยรักษาโรคคอพอกในขั้นแรกเริ่มได้ เป็นการช่วยรักษาผู้ป่วยด้วยยาและความรู้ที่ท่านมี
ช่วงเวลาลำบากของท่านและครอบครัวคือในปี ค.ศ.1869 เมื่อเจ้ากาวิโลรส เข้าใจผิดเรื่องคริสเตียนและสั่งประหารน้อยสุนยะและหนานชัยเพราะเป็นคริสเตียน จึงประกาศว่าจะประหารทุกคนที่เป็นคริสเตียน ผลการกระทำครั้งนี้ของพระเจ้ากาวิโลรส ทำให้คนที่รับเชื่อต่างพากันหนีออกจากนครเชียงใหม่ ชาวบ้านไม่กล้ามาหาศาสนาจารย์ ดร.แมคกิลวารี ครอบครัวแมคกิลวารีเครียด และอึดอัด ภรรยาและลูกที่ยังเล็กอีกสามคนจะทำอย่างไร พระเจ้ากาวิโลรสอนุญาตให้มิชชันนารีอยู่ต่อได้ แต่ห้ามทำการประกาศศาสนา ท่านไม่มั่นใจในฐานะความเป็นอยู่ของท่าน และครอบครัว ทำให้ท่านและครอบครัวตกอยู่ในสภาวะแห่งความเครียด ว้าเหว่ แต่เรื่องนี้ก็ผ่านไปเมื่อเจ้ากาวิโลรสเสียชีวิตในเวลาต่อมาในขณะที่เดินทางกลับจากสยาม
ศาสนาจารย์ ดร.แมคกิลวารีได้ร้องขอให้คณะมิชชั่นส่งแพทย์มิชชันนารีมาประจำที่นครเชียงใหม่ และในปี ค.ศ.1872 คณะมิชชั่นจึงได้ส่งแพทย์มิชชันนารีคนแรกมาประจำที่เชียงใหม่ ทำให้การแพทย์มีการพัฒนาอย่างต่อเนื่องจนมีการตั้งโรงพยาบาลขึ้นและเป็นที่รู้จักในปัจจุบันนี้คือ โรงพยาบาลแมคคอร์มิค การเริ่มต้นพันธกิจในภาคเหนือที่นครเชียงใหม่และขยายงานออกไปยังพื้นที่ใกล้เคียงคือลำพูน ลำปาง แพร่ น่าน และเชียงราย มีการพัฒนาและทำให้มีโรงพยาบาลแมคอร์มิค และโรงยาบาลโรคเรื้อนแมคเคนที่เชียงใหม่ โรงพยาบาลโอเวอร์บรุ๊คที่เชียงราย โรงพยาบาลแวนเซนต์วูร์ดที่ลำปาง โรงพยาบาลแพร่คริสเตียนที่แพร่ และโรงพยาบาลมิชชั่นที่น่าน(ปัจจุบันเลิกกิจการไปแล้วเพราะขาดนายแพทย์และนางพยาบาล) ท่านเสียชีวิตที่เชียงใหม่ในปี ค.ศ.1911 ร่างท่านฝังไว้ที่สุสานฝรั่ง ที่บ้านเด่น จังหวัดเชียงใหม่
* อ่านเพิ่มเติมได้จากหนังสือ A Half Century among the Siamese and the Lao an autobiography โดย Rev. Dr. Daniel McGilvary, D.D. หรือ กึ่งศตวรรษในหมู่คนไทยและคนลาว อัตชีวประวัติ